Utrecht 2024 – On traXS

Utrecht, a jeśli Utrecht to Spoorwegmuseum i On traXS, czyli jedna z najważniejszych wystaw makiet kolejowych w Europie. Na tegoroczną imprezę, która odbyła się w dniach 15-17 marca, zaproszono 25 wystawców z 5 państw (pełna lista uczestników na końcu wpisu). Z pewnością można powiedzieć, że zaprezentowano prace, które pokazały czym jest Modelarstwo kolejowe przez wielkie „M”.

Zasadą On traXS jest to, że uczestnicy są wybierani i zapraszani do udziału w wystawie przez doświadczoną grupę modelarzy Team Mitropa, która współpracuje i współorganizuje imprezę razem ze Spoorwegmuseum. Dzięki temu prezentowane prace charakteryzują się bardzo wysoką jakością wykonania. Z założenia wszystkie pokazywane makiety mają charakter prezentacyjny – przypominają niejako teatralną scenę (zazwyczaj posiadają tło i fryz). Warto zaznaczyć, że impreza odbywa się w Holenderskim Muzeum Kolei, którego gmach usytuowany jest m.in. w zabytkowym budynku dworca Utrecht Maliebaan, co dodatkowo uatrakcyjnia odbiór prezentowanych prac. Trudno wyobrazić sobie lepsze miejsce na organizację wystawy makiet kolejowych. Wydarzenie odbyło się w tym roku już po raz piętnasty, a po frekwencji widać, że jego założenia i forma cały czas sprawdzają się doskonale. Liczba odwiedzających w ciągu dnia była naprawdę imponująca, co niestety ze względu na tłum ludzi niekiedy utrudniało trochę podziwianie makiet.

Choć prawie wszystkie prezentowane prace były na najwyższym poziomie, to kilka makiet zwróciło moją szczególną uwagę.

Prezentacja o nazwie Rijk van Nijmegen charakteryzowała się wyjątkową głębią dzięki zastosowaniu przez autora 3 wielkości modelarskich. Na pierwszym planie w wielkości H0 odwzorowano przystanek tramwaju parowego. Dalej od obserwatora pojazdy szynowe były już w wielkościach N i Z. Dodatkowo w tle można było zaobserwować poruszające się po moście kolejowym pociągi, a niekiedy również latający po niebie parowiec. Autor posłużył się sztuczkami optycznymi odpowiednio skalując również budynki – im dalej od widza tym były one odwzorowane w większym pomniejszeniu. Niekiedy przeskalowania dotyczyły nawet jednego budynku – można było np. zaobserwować, że im dalej od obserwatora, tym wymiary kolejnych okien na danej ścianie budynku są mniejsze.

Choć na samej wystawie przeważały prezentacje z Holandii, Belgii i Francji, to w zestawieniu tym nie sposób pominąć polskiego akcentu. Pan Tomasz Florczak z Grupy PMMH0 zaprezentował premierowo swoją stację Wysoka Gorzowska (relację z jej budowy można znaleźć na stronie forum.modelarstwo.nfo). Była to jedna z większych makiet prezentowanych na tegorocznym On traXS. Wyjątkową dbałość o szczegóły i jakość wykonania można było zobaczyć na pierwszy rzut oka. Moja uwagę szczególnie przyciągnęły filigranowe pędnie. Samo prowadzenie ruchu pociągów na stacji Wysoka było bardzo zróżnicowane. Wydaje się, że widzowie szczególnie interesowali się prowadzonymi manewrami (manewry w mojej opinii były również elementem wyróżniającym prezentację Grupy PMMH0 na tle innych makiet, gdzie były one prowadzone sporadycznie).

Kolejna grupa makiet jest dowodem na to, że na niewielkiej przestrzeni (ok. 1 metra długości!) można stworzyć realistyczny model kolei dający naprawdę duże możliwości zabawy. W tej grupie warto wyróżnić następujące prezentacje:

Viva España – makieta przedstawia hiszpański port z lat 40. XX w. Inspiracją dla twórcy były jego wakacje w Hiszpanii, z których specjalnie do budowy makiety przywiózł fragmenty prawdziwych skał. Wszystkie budynki zostały zbudowane przez autora samodzielnie. Z kolei wykorzystane elementy fabryczne zostały dostosowane w taki sposób aby komponowały się we współgrającą całość (dla przykładu firmowa farba z figurek została zmyta, a postacie zostały pomalowane na nowo w bardziej stonowany sposób).

The R&J Colliery – makieta nawiązuje do przemysłu węglowego w zachodniej Anglii pod koniec lat 70. Zaprezentowano na niej fragment kopalni z wieloma charakterystycznymi elementami. Ruchome były poszczególne części szybu, stworzona infrastruktura umożliwiała automatyczny załadunek węglarek (sterowany za pomocą Multimaus!), a po drodze jeździły pojazdy wykorzystujące system Magnorail. Imponujące było to, jak wiele można pokazać na tak niewielkiej przestrzeni. Sam układ torowy dawał również duże możliwości w zakresie prac manewrowych. Moją uwagę zwróciły również detale – np. sprzęgi przypominające oryginał, a nie pochodzące z produkcji wielkoseryjnej.

Ontario – na makiecie zaprezentowano krótki fragment kanadyjskiej linii kolejowej, która biegnie przez obszar, na którym kiedyś wydobywano metale szlachetne. Uwagę przyciąga przede wszystkim krajobraz tworzący wspaniałą scenerię dla przejeżdżających pociągów.

Waterkant – makieta ukazywała nadmorską miejscowość znajdującą się na lokalnej linii kolejowej biegnącej nad Morzem Północnym. Była to prezentacja w skali 1:220, jednak mimo tego podziwiając ją nie odczuwało się negatywnych skutków tak dużego pomniejszenia dla szczegółowości makiety. Dietmar Allekotte udowodnił tym samym, że realistyczny model kolei można pokazać również w wielkości Z.

Poza wystawą makiet kolejowych organizatorzy tradycyjnie przygotowali dla odwiedzających serię warsztatów tematycznych. Dotyczyły one między innymi budowy budynków, malowania figurek, wykonywania drzew, czy wykorzystywania kalkomanii. Dostępna była też strefa targowa, gdzie swoje stanowiska handlowe mieli przedstawiciele renomowanych firm modelarskich, dużych sklepów, jak również mniejszych manufaktur. Niejednokrotnie prezentowano również zastosowanie sprzedawanych produktów w formie warsztatowej. Pewnie między innymi z tego względu możliwość zakupu artykułów modelarskich cieszyła się niemniejszą popularnością niż sama wystawa makiet.

Była to moja pierwsza wizyta na On traXS. Mimo tego, że cała wyprawa zajęła mi prawie 24 godziny, podróż odbywałem z wykorzystaniem 3 różnych środków lokomocji, a sama wizyta na wystawie to zaledwie 7 godzin, to zdecydowanie było warto! Wrażenie, które robiły prezentowane prace, sposób organizacji imprezy i otoczenie samego muzeum tworzyły niezapomnianą atmosferę. Należy jednak nadmienić, że jednodniowa wizyta na On traXS to nieco za mało, żeby skorzystać ze wszystkich atrakcji przygotowanych przez organizatora (nie wspominając już o zwiedzeniu stałej ekspozycji muzeum). Niezależnie od tego, wszystkim pasjonującym się modelarstwem kolejowym polecam odwiedzić On traXS choćby na jeden dzień!

Zdjęcia pozostałych makiet prezentowanych na On traXS 2024

Podpisy poszczególnych fotografii są widoczne po kliknięciu na dane zdjęcie (powoduje to otwarcie galerii w trybie pełnoekranowym).

Lista makiet prezentowanych na On traXS 2024:

1. Viva España – Jean-Christophe Mary (Francja)
2. Ode aan de modelbouwer – Huib Maaskant (Holandia)
3. Vernon, CA – Ronald Halma (Holandia)
4. Etablissements Alphonse – Sylvain Costes (Francja)
5. Waterkant – Dietmar Allekotte (Niemcy)
6. Sixteen tons – Luc de Martelaer (Belgia)
7. The R&J Colliery – Robbert Jan de Vries (Holandia)
8. 57 bis rue Eiffefe la Suite – Henri Francois Joyau (Francja)
9. Boidon-Cuncou – Escadrille Saint Michel (Francja)
10. Met den blauwen naar Lillo – MOBOV vzw (Belgia)
11. Union Chocolatiere du Pays de Waes – MSC het Spoor (Belgia)
12. Zone État – Jeremy Gehu (Belgia)
13. Piets Pieckplein – Piet van Oorschot (Holandia)
14. Depot H0 – Samuel Zutter (Belgia)
15. Orelle-Prémont – Thomas Gallé (Francja)
16. La Fabrique – Michel Altorf-van der Kuil (Holandia)
17. Wysoka Gorzowska – Tomasz Florczak, PMMH0 (Polska)
18. Dorp aan de rivier – Bas Vrij (Holandia)
19. Bahnhof Useldange Luxemburg – Alain Kap (Niemcy)
20. Witlov – Marc van Nieuwenhove (Belgia)
21. Ontario – Maurice Kleverwal (Holandia)
22. Merzebach – Vames Apeldoorn (Holandia)
23. Flintfield – Vincent Bode (Holandia)
24. Størdal – MSG Valkenswaard (Holandia)
25. Rijk van Nijmegen – Loek Bronkhorst (Holandia)

Dodatkowo na wystawie podziwiać można było pracę Beaver Lumber Company, z którą ubiegłoroczny On traXS wygraj jej autor – Pan Robert Goyvaerts (Belgia). Zaprezentowana została także makieta lokalnego klubu Railclub Utrecht.